Het orginele artikel staat op: Website zusterjansen.nl en is met toestemming overgenomen.

Keukentafelgesprek

Wanneer u of een naaste hulp en ondersteuning nodig heeft, moet u dat aangeven bij de gemeente. In steeds meer gevallen wordt een gesprek gepland, waarin alle betrokken partijen gaan kijken welke behoeftes er zijn en op welke manier de hulp kan worden ingezet. In dit artikel leggen we uit wat een dergelijk keukentafelgesprek inhoudt en wat u ervan kunt verwachten.

Wat is het keukentafelgesprek?

Het keukentafelgesprek is een term die steeds meer ingeburgerd raakt, hoewel het gesprek slechts in een klein deel van de gevallen daadwerkelijk aan de keukentafel plaatsvindt. Vaak gaat u voor een keukentafelgesprek naar het gemeentehuis of een wijkcentrum. Bij het keukentafelgesprek zijn meestal aanwezig: u, uw verzorger (eventueel een mantelzorger of familielid) en iemand van de gemeente. Tijdens het gesprek wordt bepaald welke hulp en voorzieningen voor u nodig zijn om zelfstandig te kunnen deelnemen aan de samenleving. Het gaat daarbij om voorzieningen in en rond het huis, en niet om medische zorg. Is er sprake van een mantelzorger, dan wordt tijdens het gesprek ook gekeken naar de belastbaarheid van deze persoon. De vormgeving van het keukentafelgesprek is wettelijk vastgelegd in de Wet maatschappelijke ondersteuning.

Voorafgaand

Als u of uw naaste behoefte heeft aan maatschappelijke ondersteuning, doet u een melding bij de gemeente. Afhankelijk van de gemeente gaat dit per aanvraagformulier, e-mail, telefoon of via het Wmo-loket. De gemeente móet iedere melding onderzoeken. Soms is de situatie al bekend of gaat het om een eenvoudige voorziening. In dat geval vindt er geen keukentafelgesprek plaats, maar wordt de melding telefonisch of schriftelijk afgehandeld. Na de Wmo-melding ontvangt u een uitnodiging voor het gesprek. Een eventuele mantelzorger is vastgelegd als officiële gesprekspartner in het overleg, maar krijgt niet altijd een officiële uitnodiging. Wel wordt altijd gemeld dat de zorgvrager iemand mag meenemen naar het gesprek, wat logischerwijs vaak de mantelzorger is.

Het is zeer belangrijk dat de mantelzorger bij dit gesprek aanwezig is. Deze moet namelijk aangeven wat hij of zij kan bijdragen aan de situatie, maar ook waar de grenzen liggen. Om de zorgvrager hulp te bieden bij de voorbereiding op het keukentafelgesprek, is er een onafhankelijke cliëntondersteuner. Als zorgvrager kunt u kosteloos een beroep doen op deze begeleiding.

Wat kan de mantelzorger doen ter voorbereiding?

Als voorbereiding op het keukentafelgesprek is het verstandig dat de mantelzorger zijn of haar eigen situatie goed in kaart brengt. Tijdens het gesprek kan de mantelzorger namelijk aangeven of hij/zij zich erg belast voelt, en of er méér hulp moet komen. Er zijn een aantal punten waar mantelzorgers over na kunnen denken voordat zij het gesprek aangaan.

• Hoe (over)belast voel ik mij op dit moment?
• Is de mantelzorg die ik verleen nog te combineren met mijn privé leven?
• Welke zorgtaken kan ik wel verrichten en welke niet?
• Welke ondersteuning is nodig om de mantelzorg te kunnen blijven verlenen?

Voor mantelzorger is het eveneens belangrijk dat zij niet alleen rekening houden met de situatie zoals die nu is, maar ook met eventuele veranderingen. Wat gebeurt er als de situatie van de zorgvrager verandert of verslechtert? Wat wordt er dan verwacht van de mantelzorger en welke hulp kan dan beschikbaar komen? Stel als zorgvrager of mantelzorger alle vragen die u heeft en geef het zeker aan als u toelichting wil of iets niet volledig begrijpt. Meer over de voorbereiding op het gesprek vindt u in onze Leefwijzer.

Tips en valkuilen

Tijdens een keukentafelgesprek komt er veel op u af, zowel informatie als nieuwe vragen. Een goede voorbereiding is daarom essentieel. Schrijf van tevoren bijvoorbeeld uw vragen en zorgen op, zodat u deze ter sprake kunt brengen. Vraag tijdens het gesprek om verdere uitleg en toelichting als u dat nodig heeft, en spreek ook duidelijk af wat de vervolgstappen zijn na het gesprek. Geef bij de medewerker van de gemeente duidelijk en eerlijk aan wat de mogelijkheden zijn en welke specifieke hulp er nodig is om de situatie voor iedereen te verbeteren. Geef het ook aan als u een bepaalde aangedragen oplossing niet ziet zitten en waarom niet. Zo kan gelijk worden ingespeeld op uw persoonlijke wensen en behoeften. In de Leefwijzer vindt u tips voor tijdens het gesprek, maar ook adviezen voor uw mantelzorger.

Wat gebeurt er na het keukentafelgesprek?

Na het gesprek maakt de medewerker van de gemeente binnen zes weken een verslag, dat de zorgvrager vervolgens thuis ontvangt. Hierin staat omschreven wat de zorgvrager zelf gaat doen, welke mogelijkheden er zijn binnen diens netwerk en welke hulp door de gemeente geregeld moet worden. Als zorgvrager moet u dit verslag goed nalezen. Is alles opgeschreven zoals het besproken is, kloppen de afspraken? Wanneer u het eens bent met het verslag, ondertekent u voor akkoord en stuurt u het terug. Mocht u het wel eens zijn met het verslag maar uw mantelzorger niet, dan dient de mantelzorger zelf een gesprek aan te vragen bij de gemeente.

Als uit het gesprek is gebleken dat er maatwerkvoorzieningen nodig zijn, dan neemt de gemeente daarover binnen twee weken een beslissing. U ontvangt daarover een beschikking. Bent u het hier niet mee eens, dan kunt u binnen zes weken kosteloos bezwaar maken.

Wanneer uw situatie verandert, is het verstandig om opnieuw een keukentafelgesprek aan te vragen. Meer gedetailleerde informatie over de vervolgstappen na het keukengesprek vindt u in de Leefwijzer van Zuster Jansen.

Hoe zit het met zorg vanuit de Wlz en de Zvw?

De term ‘Keukentafelgesprek’ is eigenlijk alleen bedoeld voor zorg vanuit de Wmo (en de Jeugdwet). Er is dus nooit een officieel keukentafelgesprek voor zorg die aangevraagd moet worden via het CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg) of de zorgverzekeraar. Dat wil echter niet zeggen dat er in laatstgenoemde gevallen geen contactmomenten zijn waarop u gegevens moet aanleveren of uw situatie met iemand moet bespreken. Zeker als u een pgb wil aanvragen, moet u een budget- en/of zorgplan aanleveren waarin u duidelijk aangeeft waar u behoefte aan heeft en waarom u dat zelf wil invullen door middel van een pgb. Meer over dit onderwerp leest u in onderstaande alinea’s, maar ook een ander Leefwijzer artikel.

Contact met het zorgkantoor

Heeft u een aanvraag gedaan voor passende zorg vanuit de Wlz, dan ontvangt u daarvoor van het CIZ een indicatiebesluit. Vanaf dat moment gaat u in gesprek met uw zorgkantoor. Op welke manier wenst u de zorg te ontvangen? Thuis, of in een instelling? En wilt u kiezen voor zorg in natura of een pgb? Net als in het keukentafelgesprek geeft u duidelijk aan waar de zorgbehoefte bij u vandaan komt en welke vorm van zorg het beste bij u past. Het zorgkantoor kan dan helpen, onder andere ook door informatie te geven over de zorgaanbieders in de regio.

Pgb aanvragen bij uw zorgverzekeraar

Vraagt u zorg aan bij uw zorgverzekeraar, omdat u verzorging of verpleging thuis nodig heeft, dan vult u in de meeste gevallen een aanvraagformulier in. U geeft daarin aan waarom uw persoonlijke situatie aanleiding is voor een persoonsgebonden budget vanuit de Zvw. Daarbij biedt u ook een duidelijk budgetplan aan, met een globale indicatie van de verwachte uitgaven. Bent u in staat dit budget zelf te beheren, al dan niet met hulp? Geef dit ook aan in het formulier. Uiteindelijk moet dit formulier worden getekend door de wijkverpleegkundige die gecontracteerd is bij de zorgverzekeraar.

Uw zorgverzekeraar bepaalt, aan de hand van deze gegevens, de opgestelde voorwaarden en de zorgindicatie, of u in aanmerking komt voor zorg in natura of voor een pgb-vv (pgb voor verzorging en verpleging). Als de zorgverzekeraar concludeert dat u niet in aanmerking komt voor een pgb vanuit de Zvw, maar de wijkverpleegkundige constateert dat u zorg nodig heeft, dan is de verzekeraar verplicht de zorg in natura aan te bieden. Bij een veranderde zorgvraag kunt u eventueel aan uw wijkverpleegkundige vragen om een herindicatie te laten uitvoeren. De inhoud van dit artikel is gedeeltelijk gebaseerd op informatie die naar buiten is gebracht door Mezzo, de landelijke vereniging die opkomt voor de belangen van mantelzorgers en zorgvrijwilligers.